κοτιλοσαύρια

(cotylosauria). Τάξη πρωτόγονων χερσαίων ερπετών, που έζησαν από τη λιθανθρακοφόρο έως την τριασική περίοδο και θεωρούνται πρόγονοι των σημερινών ερπετών. Οι κ. είχαν σώμα μήκους από 0,3-3 μ., με κοντόχοντρα και κωνικά μέλη, στρογγυλεμένα δόντια σε μία ή δύο σειρές (στο προγναθικό οστό, στο οστό της σιαγόνας και στο οστό της υπερώας). Από τα γένη της τάξης αξίζει να αναφερθούν το Seymouria, που βρέθηκε σε στρώματα της περιόδου του περμίου, είχε μήκος περίπου 50 εκ. και όψη όμοια με της σαλαμάνδρας, ενώ ήταν μάλλον βραδυκίνητο, το Diadectes, μήκους περίπου 2 μ., που εμφάνιζε χαρακτηριστικά ενδιάμεσα αμφιβίου και ερπετού και το Pareiasaurus, το οποίο έφθανε σε μήκος τα 2,5 μ., ήταν χορτοφάγος δεινόσαυρος και θεωρείται πολύ συγγενικός με τα χελώνια. Με βάση τα διάφορα απολιθωμένα ευρήματα, κατέστη δυνατόν να ανακατασκευαστούν διάφορα δείγματα. Ανακατασκευή του είδους Pareisaurus baini, κοτιλοσαύριο που έζησε από το λιθανθρακοφόρο έως το τριασικό (Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, Λονδίνο).